درباره بیماری واریس رگ های واریسی سیاهرگ های متورم و بزرگشده ای هستند که معمولا در ناحیه پایینتنه در افراد ایجاد می شوند. این رگ ها ممکن است آبی یا بنفش تیره باشند و غالباً بصورت توده ای، برآمده و یا پیچخورده هستند. بخش قابلتوجهی از بزرگسالان دچار بیماری واریس هستند. در ادامه به دلایل، نشانه ها و درمان آن خواهیم پرداخت.
علتهای بیماری واریس
سیاهرگ ها که مسئول بازگرداندن خون از اندام ها به قلب هستند، دریچه هایی یک طرفه دارند. این دریچه های ریز که با جریان خون به سمت قلب باز می شوند، در مرحله بعد برای جلوگیری از برگشت خون به سمت اندام باید بسته شوند. در صورتیکه این دریچه ها آسیبدیده باشند خون در رگها جمع شده و باعث کشیدگی، گشادشدن و پیچ خوردگی وریدها می شود. عللی که میتواند باعث بروز این اتفاق شود عبارتاند از:
- عوامل وراثتی: برخی افراد به دلیل وجود ژن های وراثتی از پدر و مادر خود، بهسرعت دچار توسعه واریس در پاها می شوند.
- ضعف عضلات: انقباض های عضلانی در ساق پاها بهعنوان پمپ عمل می کنند. ضعف عضلات پا می تواند به تجمع خون در وریدها و تشدید واریس کمک کند.
- بارداری: در دوران بارداری، مقدار خون در بدن افزایش می یابد و فشار بر روی ورید ها زیاد می شود که می تواند منجر به توسعه واریس در پاها شود.
- اضافهوزن: چاقی می تواند باعث فشار بیشتر بر وریدها شود.
- افزایش سن: با زیادشدن سن، دریچه ها دچار ساییدگی شده و این ضعف در دریچه ها می تواند به بازگشت بیشتر خون به سیاهرگ ها کمک کند.
نشانههای بیماری واریس
تشخیص واریس توسط پزشک با استفاده از مصاحبه با بیمار، مشاهده بصری و یا سونوگرافی انجام می شود. واریس در بعضی از افراد باعث مشکلات زیبایی و احساس ناخوشایند می شود اما در برخی دیگر می تواند باعث مشکلات جدی تر و ایجاد درد شود. موارد زیر شایع ترین علائم واریس است:
- رگ هایی که به رنگ آبی یا بنفش هستند.
- سیاهرگ هایی که زیر سطح پوست برآمده و پیچخورده هستند و گاهی مانند طناب روی پا ظاهر می شوند.
- احساس سنگینی و درد در پاها و تشدید آن در اثر زیاد نشستن یا ایستادن طولانی.
- احساس سوزش، گرفتگی و تورم در ساق پا بخصوص در شب.
- پوست خشک، خارشدار و نازک روی ورید آسیبدیده.
رگهای عنکبوتی با بیماری واریس چه تفاوتی دارند ؟
آشنایی با بهترین مدل های جوراب واریس
سیاهرگ های واریسی و سیاهرگ های عنکبوتی با وجود تفاوت ظاهری، هر دو جزء بیماری های وریدی به حساب می آیند. رگهای عنکبوتی کوچکتر و نازک تر هستند. آنها شبیه تار عنکبوت قرمز یا آبی یا شاخه های یک درخت و زیر سطح پوست هستند. رگهای عنکبوتی اغلب دردناک نیستند. آنها می توانند در هر نقطه از بدن شما ظاهر شوند، اغلب در پشت زانو، روی پاها یا روی صورت، اما رگهای واریسی معمولاً روی پاهای بیمار ظاهر می شوند.
عوارض بیماری واریس چیست ؟
بیماری واریس بصورت نادر می تواند عوارضی را در افراد ایجاد کند که شامل موارد زیر است :
- زخم ها : وریدهای واریسی دارای فشار بیشازحد هستند. زخمهای دردناک میتوانند روی پوست نزدیک رگهای واریسی، مخصوصاً در نزدیکی مچ پا ایجاد شوند. معمولاً در یک نقطه، تغییر رنگ روی پوست قبل از ایجاد زخم شروع می شود. اگر دچار زخم پا شده اید، به پزشک خود مراجعه کنید.
- لخته شدن خون : جدی ترین عوارض ناشی از واریس لخته شدن خون است. به دلیل تجمع خون در ورید که منجر به تشکیل لخته می شود، پوست معمولاً رنگ قرمز دارد، حساس است و رگ مانند طناب است. گاهی اوقات، سیاهرگ های عمقی پاها بزرگ می شوند و ممکن است باعث درد و تورم پا شوند. برای درد یا تورم مداوم پا باید به پزشک مراجعه کرد چراکه می تواند نشانه لخته شدن خون باشد.
- خونریزی : گاهی رگهای نزدیک به پوست می ترکند. اگرچه این معمولا فقط باعث خونریزی جزئی می شود، اما نیاز به مراقبت پزشکی دارد.
آیا میتوان از ابتلا به بیماری واریس پیشگیری کرد ؟
ممکن است بطور کامل نتوانید از بیماری واریس جلوگیری کنید اما با تغییر سبک زندگی و اقداماتی که متخصصان سلامت توصیه می کنند بتوانید شانس خود را برای ایجاد آن کاهش دهید. این اقدامات شامل موارد زیر است:
- ورزش کردن : ورزش منظم گردش خون در پاها را بهبود می دهد، که به فشاردادن خون جمع شده در رگ ها کمک می کند. ورزش همچنین به کاهش فشارخون فرد کمک می کند، که یکی دیگر از عوامل موثر در ایجاد واریس است. ورزش های هوازی کم فشار نظیر شنا کردن، پیادهروی، یوگا و دوچرخهسواری کمک می کند تا عضلات ساق پا بدون فشار زیاد کار کنند.
- از ایستادن طولانیمدت خودداری کنید: برای افزایش جریان خون، به طورمنظم با حرکات کششی و راه رفتن از ایستادن درازمدت جلوگیری کنید، بهخصوص اگر شغلی دارید که لازم است روی پاهای خود بایستید.
- پاهای خود را بالا بیاورید: بالا بردن پاها بالاتر از سطح کمر به جریان خون در قلب کمک می کند.
- وزن سالم خود را حفظ کنید: خلاص شدن از شر اضافه وزن، فشار افزون داخل رگ های خونی شما را کاهش می دهد.
- مصرف دخانیات را ترک کنید: سیگار به رگ های خونی آسیب می رساند، جریان خون را کاهش می دهد و باعث ایجاد طیف گسترده ای از مشکلات سلامتی می شود.
- جوراب های فشاری را امتحان کنید: این جوراب ها رگ های شما را فشرده می کند و به گردش خون کمک می کند، که می تواند از بدتر شدن رگ های واریسی جلوگیری کند.
- از نمک بپرهیزید: برای جلوگیری از تورم ناشی از محبوس شدن آب از یک رژیم غذایی کم نمک پیروی کنید.
- لباس مناسب بپوشید: برای تسهیل جریان خون، مطمئن شوید که کمرتان خیلی تنگ نباشد.
درمان بیماری واریس
اگرچه معالجه قطعی برای بیماری واریس وجود ندارد اما اقدامات درمانی زیر می تواند به کاهش درد و احساس ناراحتی کمک کند :
- تزریق درمانی (Sclerotherapy) برای بیماری واریس: در طول این درمان، پزشک یک فوم یا محلول شیمیایی را به رگ شما تزریق می کند. این محلول باعث می شود که دیواره های سیاهرگ به هم بچسبند و بسته شوند. ممکن است لازم باشد همان رگ بیش از یک بار تزریق شود. اسکلروتراپی نیازی به بیهوشی ندارد و می توان آن را در مطب پزشک انجام داد. این روش برای سیاهرگ های عنکبوتی بسیار کاربردی است.
- استفاده از جوراب بیماری واریس: جوراب های فشرده با اعمال فشار به ماهیچه ها و سیاهرگ ها کمک می کند تا خون را به سمت قلب حرکت دهند. تحقیقات نشان می دهد کسانی که از این جوراب ها استفاده کرده اند کاهش درد مرتبط با بیماری واریس را تجربه کرده اند.
عملکرد جوراب واریس و مزایای آن در بهبود بیماری واریس
استفاده از جوراب واریس به همراه دیگر روش ها از جمله ورزش میتواند در درمان بیماری واریس موثر باشد. این جوراب های فشاری طبی بهطور ویژه طراحی شدهاند تا به ساق پا فشار وارد کنند و به حفظ جریان خون و کاهش ناراحتی و تورم کمک کنند. رگ های بیش از حد کشیده شده توسط این جوراب ها، فشرده می شوند، دریچه های وریدی بهتر بسته میشوند و جهت جریان خون به قلب بهبود می یابد. جورابهای واریس بیماری وریدی موجود را تحت کنترل نگه میدارند و از ایجاد رگهای واریسی جدید جلوگیری میکنند. جوراب های فشاری یک مزیت اضافی نیز دارند: آنها رگ های واریسی روی پاها را پنهان میکنند. درمان با جورابهای واریس ضروری است، زیرا رگهای معیوب بدون درمان میتوانند بدتر شوند. پزشک شما ممکن است جوراب واریس را به عنوان اولین اقدام تجویز کند. فشرده سازی با استفاده از جوراب واریس همچنین به دنبال روش هایی مانند اسکلروتراپی و درمان های لیزر درون وریدی که رگ های واریسی را از بین می برد نیز ضروری است که جریان خون را تحریک می کند و بهترین نتایج را تضمین میکند. جوراب های فشاری طبی، فقط زمانی که پوشیده می شوند موثر هستند. از آنجایی که تورم هنگام نشستن یا راه رفتن افزایش می یابد، جوراب ساق بلند باید در تمام طول روز پوشیده شود تا حداکثر فایده را داشته باشد. اکثر پزشکان توصیه میکنند که جوراب واریس را در طول روز بپوشید و شبها قبل از خواب آن را بردارید. باید مراقب بود که این جورابها خیس نشوند و هر گونه زخم باز که ممکن است روی پاها وجود داشته باشد باید قبل از پوشیدن جوراب، تمیز و بانداژ شود. پزشک عمومی پیشرفت شما را زیر نظر خواهد داشت. هر 3 تا 6 ماه یکبار جوراب هایتان را تعویض کنید. باید در طول روز جوراب های فشاری خود را بپوشید و قبل از رفتن به رختخواب آن ها را در بیاورید.
فشرده سازی بهکمک جوراب واریس یک فشرده سازی مدرج است، به این معنی که فشار در مچها پا بیشتر از ساق پا هستند و هر چه جوراب به باسن نزدیکتر باشد، میزان فشار دادن آن کم میشود. جوراب های طبی تحت عنوان مشخصات پزشکی و فنی دقیق تولید می شوند تا سطح فشار خاص و درجه بندی پرداختی را ارائه دهند. ساپورتها و جوراب شلواری، فشاری را که جوراب های فشاری طبی بوجود میآورند را ایجاد نمیکنند و میزان فشاری که به پاهای شما میدهند از بالا به پایین یکسان است. بطور خلاصه بعضی فواید جوراب واریس عبارتند از :
- تسکین درد و ورم پاها.
- خطر تجمع بیشتر خون در داخل سیاهرگ ها را کاهش می دهد.
- کاهش سرعت وخامت رگهای واریسی ناشی از بیماری واریس
- کاهش عود وریدهای واریسی پس از درمان..
- کاهش خطر بازگشت زخم های وریدی پا پس از بهبودی از بیماری واریس
- از بین بردن علائم واریس در دوران بارداری.
انتخاب جوراب واریس مناسب
جوراب های فشاری طبی در انواع و سایز های مختلف تولید میشوند. برای انتخاب جوراب واریس مناسب با کمک پزشک موارد زیر را باید در نظر گرفت :
- انواع جوراب واریس بر اساس سطح فشردگی : جوراب های فشاری در سطوح مختلف فشرده سازی فروخته می شوند. پزشک متخصص شما می تواند مقدار مناسب فشرده سازی را با توجه به شدت بیماری واریس برای شرایط شما توصیه کند. بطور کلی چند سطح فشرده سازی وجود دارد. فشرده سازی خفیف برای نارسایی وریدی مزمن خفیف استفاده می شود. اما فشرده سازی سطوح بالاتر پس از ایجاد علائم شدیدتر واریسی و زخم های وریدی توصیه می شود.
- سایز جوراب های فشاری: جوراب های فشرده در اندازه های مختلف موجود است. اطمینان حاصل کنید که سایز مناسب را با توجه به پاهای خود انتخاب کنید. سایز نامناسب می تواند منجر به بریدگی روی پاها یا عدم فشار کافی به ناحیه شود. اطمینان حاصل کنید که جوراب فشرده به اندازه کافی محکم است تا گردش خون را تنظیم کند، اما نباید خیلی سفت باشد.
- طول جوراب های فشاری طبی: جورابهای واریس دارای طولهای مختلفی هستند؛ تا بالای زانو، تا بالای ران و تا کمر. اگر ناحیه درد، محدود به مچ پا باشد، جورابهای تا زیر زانو مناسب هستند. برای درد در ساقها و ران ها، باید جوراب های فشاری تا بالای ران را انتخاب کنید، در حالی که برای دردهای نزدیک ناحیه باسن یا واریس بعد از زایمان، جوراب های فشاری تا کمر مناسب هستند.
- جنس جوراب واریس: انواع مواد پارچه ای نیز در جوراب های فشرده موجود است. پارچه های مات معمولاً به دلیل دوام و راحتی بالا مناسب ترین انتخاب هستند. همچنین فشار کافی را به رگهای وریدی ایجاد میکنند. اما پارچه شفاف، سبک و شیک هستند و به راحتی با بسیاری از لباسها هماهنگ می شوند. جورابهای پنبه ای یا پشمی نیز برای دویدن یا ورزش از مواد بادوام ساخته شده اند که گرما و رطوبت را کنترل میکنند. در حالیکه برای پوشیدن روزانه، رگهای واریسی و تورم نیز انتخابی عالی هستند. این مادهها عموماً فقط در سطوح فشردهسازی پایینتر موجود است.
- روش Endothermal ablation : در این روش برای درمان بیماری واریس با استفاده از گرما برای بستن ورید های آسیبدیده استفاده می شود.
- لیزر درمانی : در این روش که بدون هیچگونه سوزن یا برشی انجام می شود، با تابش انفجاری شدیدی از نورهای کوچک به ورید، باعث محو شدن آن می شوند.
- فلبکتومی (Phlebotomy)سرپایی : این درمان به نحوی است که پزشک پوست را سوراخ کرده و رگ های واریسی کوچکتر را از طریق شکاف های کوچک خارج می کند. معمولاً جای زخم بعدازآن حداقل است.
بیماری واریس یک بیماری شایع است که ممکن است علائم ناخوشایندی را در پاها ایجاد کند. با تشخیص زودهنگام و درمان مناسب، می توان از تشدید و پیشرفت بیماری جلوگیری کرد. اهمیت تغییرات در سبک زندگی سالم و مراجعه به پزشک هنگام بروز علائم واریس برای بهبود و کاهش عوارض این بیماری بسیار حائز اهمیت است.