آلودگی هوا و عوامل اصلی آن

 آلودگی هوا چیست

آلودگی هوا می تواند تعاریف بسیار پیچیده ای داشته باشد اما به طور کلی، می توان آن را مخلوطی از مواد شیمیایی سمی که، محیط زیست قادر به جذب، رقیق سازی و یا متلاشی کردن این مواد با سرعت طبیعی نیست و ما این مواد را در هوا تنفس می کنیم دانست. هنگامی که این ترکیبات سمی از مقدار خاصی بالاتر می روند، کیفیت هوا کاهش پیدا می کند که این موضوع باعث ایجاد عواقب نامطلوب می شود.

 در واقع آلودگی هوا به انتشار آلاینده ها در هوا اشاره دارد، آلاینده هایی که برای سلامت انسان، موجودات و کره زمین بسیار خطرناک هستند. به طور کلی، هوای سالم از 21 درصد اکسیژن، 78 درصد نیتروژن و یک درصد  مخلوطی از دی اکسید کربن، هلیوم، هیدروژن، متان و آرگون تشکیل شده است.

 علت اینکه امروزه آلودگی هوا با سرعت بسیار زیادی در همه جای دنیا در حال افزایش است به عوامل مختلفی بستگی دارد که هر کدام از این عوامل حتی اگر بسیار کوچک باشند نیز به مرور زمان و قرار گرفتن در کنار سایر عوامل باعث مشکلات بسیار بزرگتری می شوند. در ادامه به بررسی عوامل مختلف آلودگی هوا می پردازیم.

علت آلودگی هوا چیست

آلودگی هوا ناشی از دو عامل مهم می باشد: عوامل طبیعی و عوامل انسانی. هر کدام از این موارد می توانند به تنهایی موجب آلوده شدن هوا شوند اما بیشتر آلودگی هوای کره زمین ناشی از عوامل انسانی می باشد که در ادامه به توضیحات بیشتری در این زمینه می پردازیم.

عوامل طبیعی

دلایل طبیعی آلودگی هوا ممکن است کیفیت هوا را کاهش دهد. بعضی پدیده ها و اتفاقات طبیعی در طبیعت وجود دارند که انسان ها قادر به کنترل آن ها نیستند:

• فوران آتش فشان ها:

فوران های آتشفشانی یکی از بزرگترین عوامل طبیعی آلودگی هوا می باشند. هنگامی که یک آتشفشان فوران می کند، در هنگام فوران محیط اطراف پر از موادی مانند خاکستر، کلر و محصولات سولفوریک می شود. به این ترتیب با وزش باد، این مواد در مناطق دورتر و در وسعت بیشتری پخش می شود و با تغییر کیفیت هوا مخصوصا در شهرها و روستاها باعث بروز آلودگی و ایجاد مخاطرات فراوان برای تمام موجودات می شود.

• آتش سوزی مناطق بزرگ

آتش سوزی یکی دیگر از رویدادهای طبیعی است. این پدیده بیشتر در مناطق خشک، به ویژه مناطقی جنگلی یا بوته زارها که با چوب یا پوشش گیاهی فراوان پوشیده شده اند، اتفاق می افتد. با وقوع این پدیده به خصوص در جنگل های بزرگ، دود و مونوکسید کربن آزاد شده حاصل از سوختن پوشش گیاهی ، اثرات گلخانه ای را افزایش می دهد. آتش سوزی علاوه بر اثرات گلخانه ای که موجب گرم شدن زمین می شود با افزایش آلاینده ها موجب آلودگی هوا نیز می شود.

• طوفان های گرد و غبار

طوفان های گرد و غبار معمولا در مناطق کویری که پوشش گیاهی ندارند و یا مناطقی که پوشش گیاهی آن از بین رفته یا کم می باشد رخ می دهد. هنگامی که در این مناطق باد یا طوفان اتفاق می افتد ذرات گرد و غبار در هوا منتشر می شود، این ذرات توسط باد در هوا معلق شده و باعث افت کیفیت هوا می شود. 

همچنین با گسترش در مناطقی با پوشش گیاهی بیشتر و پوشاندن سطح گیاهان، مانع فوتو سنتز درختان و گیاهان می شود و همچنین سلامت موجودات زنده آن مناطق را به خطر می اندازد.

 نمونه ای از این دست اتفاقات هر ساله در جنوب و غرب کشورمان اتفاق می افتد که به دلیل عدم وجود پوشش گیاهی و طوفان های فصلی در کشورهای همسایه مانند عراق و عربستان ، گرد و غبار  بسیاری از شهرهای کشور را در بر می گیرد.

عوامل انسانی

بیشتر آلودگی هوای محیط ناشی از عوامل غیر طبیعی که توسط انسان ها ایجاد می شود. در نتیجه فعالیت صنایع، پالایشگاه ها، خودروها و … که با سوزاندن سوخت های فسیلی فعالیت میکنند، گازهای مضر و مواد شیمیایی در هوا آزاد می شود که در نتیجه باعث تغییرات آب و هوایی و ایجاد آلودگی هوا می شود. برخی از عوامل انسانی که موجب آلودگی هوا می شوند عبارتند از:

• سوخت های فسیلی

انتشار آلودگی های حاصل از سوخت های فسیلی یکی از موارد مهم در آلودگی هوا می باشد. سوخت انواع وسایل نقلیه مانند نفت، بنزین، گازوئیل، سوختن زغال سنگ و همچنین سایر مواد قابل احتراق از کوره های کارخانه ها و نیروگاه ها یکی از بزرگترین منابع آلاینده های هوا می باشد. به طور کلی وسایل نقلیه مسبب بیشتر اکسید های نیتروژن و انتشار مونوکسید کربن در هوا هستند که موجب آلودگی محیط می شود.

• زباله ها

یکی دیگر از عوامل آلودگی هوا را می توان سوزاندن و یا دفن زباله ها دانست. سوزاندن زباله که بطور که مشخص باعث ایجاد مونوکسید کربن و سایر گازهای سمی در هوا می شود. اما دفن زباله ها باعث بروز مشکل دیگری می شود که تولید گاز متان در هوا است. 

از آن جایی که جمعیت شهر ها در حال افزایش است تولید زباله نیز به طور مستمر بیشتر می شود و در نتیجه دفن این زباله ها و به مرور زمان، گاز متان از محل دفن خارج شده و سبب بروز آلودگی می شود. علاوه بر آلودگی هوا شیرابه های خارج شده از محل دفن زباله ها، آب های زیر زمینی و زمین های کشاورزی را نابود می کند.

• فعالیت های کشاورزی

برای اکثر افراد تصور اینکه فعالیت های کشاورزی بتواند باعث آلودگی هوا شود سخت است. این فعالیت ها شامل یک سری فرآیندها مانند فرسایش خاک و باتلاقی شدن زمین ها، شور شدن خاک، بیابان زایی، جنگل زدایی و استفاده از مواد شیمیایی است که در صورت استفاده بی رویه و عدم مدیریت می تواند به محیط زیست و هوا آسیب می رساند.

یکی از مهمترین مشکلات در فعالیت های کشاورزی افزایش سطح کشت و تعداد دفعات کشت می باشد. بهره برداری بی رویه باعث تولید گازهای گلخانه ای و گاز متان می شود. همچنین استفاده از افت کش ها و سموم کشاورزی باعث تشدید این آلودگی ها می شود.

• انواع ذرات آلاینده ها

برخی ذرات به طور معمول در هوا وجود دارد که تغییر حجم این مواد در هوا باعث بروز آلودگی می شود. آلودگی هوا بنا بر نوع آلاینده ها در هوا، سطح قرار گرفتن افراد در معرض آن و عوامل دیگر به چندین حالت ممکن است ایجاد شود.

• دود و دوده

مه دود و دوده دو عامل شایع آلودگی هوا هستند. مه دود که گاهی به اوزون سطح زمین نیز گفته می شود زمانی که انتشارات ناشی از احتراق سوخت های فسیلی با نور خورشید واکنش نشان می دهد، رخ می دهد. دوده در واقع همان ذرات معلق در هواست که از ذرات ریز مواد شیمیایی، خاک، دود، گرد و غبار که به شکل گاز یا جامد در هوا پخش می شوند، تشکیل شده است. 

منابع هر دو مورد تقریبا مشابه هم  هستند. در هر دو مورد اتومبیل‌ ها و کامیون‌ ها، کارخانه‌ ها، نیروگاه‌ ها، زباله سوز ها، موتور ها، به طور کلی سوخت های فسیلی می باشد. دود می تواند آسیب های مختلفی به اعضای بدن برساند از جمله اینکه: چشم ها و گلو را تحریک کند و از همه مهمتر به ریه ها، به ویژه به ریه های کودکان، سالمندان، و افرادی که دارای بیماری های ریوی و تنفسی هستند آسیب برساند.

• آلاینده های خطرناک هوا

تعدادی از آلاینده های هوا خطرات جدی برای سلامتی دارند و گاهی اوقات حتی در مقادیر کم می توانند کشنده باشند. برخی از رایج ترین آن ها جیوه، سرب، دیوک سین ها و بنزن هستند. این مواد اغلب در حین سوختن گاز یا زغال سنگ، و یا در مورد بنزن موجود در بنزین وارد هوا می شوند. بنزن که توسط EPA به عنوان یک عامل سرطان زا طبقه بندی شده است، می تواند در کوتاه مدت باعث تحریک چشم، پوست و ریه و در دراز مدت باعث ایجاد اختلالات خونی شود.

شما میتوانید شاخص آلودگی هوا را در اینجا ببینید .

• گازهای گلخانه ای

اشعه‌های خورشید پس از برخورد با زمین با طول موج بلندتری منتشر می‌شوند. از طرف دیگر جو زمین امواج با طول موج بلندتر را راحت‌تر جذب می‌کند. به این ترتیب این امواج بازگشتی از زمین، جذب اتمسفر می‌شود که، این پدیده اثر گلخانه ای نام دارد. جذب این امواج سبب گرم شدن جو می‌شود. اگرچه گازهای گلخانه‌ای به طور طبیعی در اطراف کره زمین وجود دارند و باعث گرم ماندن زمین می‌شوند، اما افزایش غلظت آن ها به بیشتر از حد طبیعی بر اثر فعالیت‌های انسانی، باعث افزایش بیش از حد دمای کره زمین و وارد شدن گاز های مضر به هوا شده شده است که این خود باعث آلودگی هوا می شود.

• گرده و کپک

کپک‌ها و مواد حساسیت‌زای درختان، علف‌های هرز و علف‌ها نیز در هوا حمل می‌شوند، با تغییرات آب و هوایی تشدید می‌شوند و می‌توانند برای سلامتی مضر باشند. اگرچه آنها تنظیم نشده اند و کمتر به طور مستقیم با اعمال انسان مرتبط هستند، اما می توان آنها را نوعی آلودگی هوا در نظر گرفت.

پیامدهای وجود آلودگی هوا

آلودگی هوا علاوه بر اثر منفی روی سلامت انسان ها، در محیط اطراف نیز اثر می گذارد از جمله:

1. باران اسیدی

هنگامی که سوخت های فسیلی سوزانده می شوند، اکسیدهای گوگرد و نیتروژن را در جو آزاد می کنند. با افزایش میزان این آلاینده‌ها، پدیده‌ای به نام باران اسیدی ایجاد می‌شود، نوعی بارش که برای سلامت انسان ها و موجودات بسیار خطرناک می باشد و منجر به آسیب های زیادی در محیط زیست می شود.

باران اسیدی فقط بر آلودگی هوا تأثیر نمی گذارد: باد می تواند این ذرات را تا فواصل دور تر حمل کند و مناطق بزرگ تری را پوشش دهد و تمام نقاط را آلوده کند.

2. تخریب لایه ازن

ازن می تواند یک گاز کاملا محافظ باشد. ازن معمولاً در استراتوسفر قرار دارد و لایه ای ایجاد می کند که می‌تواند از زمین در برابر اشعه‌های مضر UV خورشید محافظت کند. وقتی ازن به سطح زمین می رسد، به آلاینده ای تبدیل می شود که سلامت انسان را به خطر می اندازد.

اوزون در استراتوسفر به آرامی توسط چیزی که ما اکنون از آن به عنوان “تخریب کننده ازن” یاد می کنیم، از بین می رود. از آنجایی که کاهش دهنده های اوزون لایه محافظ را از بین می برند، نفوذ اشعه ماوراء بنفش به استراتوسفر و رسیدن به زمین آسان تر می شود و باعث ایجاد آسیب های متعددی در صنعت کشاورزی و  یا سلامت پوست انسان می شود

• پیامدهای آلودگی هوا بر روی ارگان های مختلف بدن

همانطور که هوا روز به روز بیشتر و بیشتر آلوده می شود، می تواند بر سلامت انسان و همچنین محیط اطراف ما تأثیر بگذارد و پیامد های جبران ناپذیری را ایجاد کند. قرار گرفتن طولانی مدت در معرض هوای بسیار آلوده می تواند باعث ایجاد مشکلات مختلفی برای سلامتی شود که در ادامه به توضیح آن ها می پردازیم:

دود و دوده ها که منبع اصلی هر دوی آن ها اتومبیل‌ها و کامیون‌ها، کارخانه‌ها، نیروگاه‌ها، زباله‌سوزها، موتورها، به طور کلی هر چیزی که حاصل سوخت‌های فسیلی مانند زغال‌سنگ، یا گاز طبیعی می باشد. باعث سوزش و تحریک گلو می شود و می تواند به ریه ها، به ویژه ریه های قشر خاص جامعه یعنی کودکان و سالمندان آسیب جدی وارد نماید.

 قرار گرفتن در معرض آلاینده ها می‌تواند باعث حملات آسم یا واکنش های آلرژیک شود برخی از آلاینده ها حتی می‌توانند سمومی در بدن تولید کنند که استنشاق آن برای هر کسی خطرناک است. از دیگر آسیب های آلاینده های هوا بر روی بدن انسان می توان به تضعیف سیستم ایمنی، سیستم عصبی و یا تولید مثل اشاره کرد. آسیب به سیستم های اصلی بدن، از سیستم ایمنی شروع می شود و تا سیستم عصبی، بیماری های قلبی و تولید مثلی می شود.

• چگونه آلودگی هوا را کاهش دهیم

بهترین و مؤثرترین راه برای کنترل آلودگی هوا، جایگزین کردن سوخت‌های پاک‌تر در فرآیندهای صنعتی است. با روی آوردن به منابع انرژی تجدید پذیر (مانند انرژی باد و خورشید)، به حداکثر رساندن بهره وری سوخت در وسایل نقلیه خود، و جایگزینی بیشتر خودروها و کامیون های بنزینی خود با نسخه های الکتریکی، آلودگی هوا را در منبع آن محدود خواهیم کرد. اما راه های دیگری هم هست که می توان به کاهش آلودگی هوا کمک کرد از جمله:

• استفاده کمتر از وسیله نقلیه شخصی احتمالاً یکی از مهم ترین اقداماتی است که باید در کاهش آلودگی هوا انجام دهید. استفاده از وسایل نقلیه ی عمومی برای رفتن به محل کار و حداقل تردد با اتومبیل های شخصی می تواند به کاهش آلودگی هوا مخصوصا در فصول سرد سال جلوگیری کند.
• به حداقل رساندن سوزاندن زباله ها و بازیافت آن ها می تواند یک راه برای این مشکل باشد زیرا آتش سوزی های غیر ضروری به حداقل می رسد.
• طبق تحقیقات به عمل آمده، گیاهان خانگی می توانند برای محیط زیست بسیار مفید باشند، زیرا به حذف مونوکسید کربن از هوا کمک می کنند. با کاشت بیشتر درختان در اطراف باغ و حیاط خلوت خود، می توانید به فیلتر کردن مواد شیمیایی موجود در هوا کمک کنید. اگر در یک آپارتمان زندگی می کنید، یک راه طبیعی برای از بین بردن ترکیبات خطرناک هوا و در نتیجه تصفیه هوای داخل خانه خواهید داشت.
• آیا راه مطمئن تری برای جلوگیری از آلودگی محیط اطرافمان وجود دارد؟

یکی از بهترین کارها برای کاهش آلودگی محیط اطراف منزل، محل کار و یا هر مکان در بسته دیگر استفاده از دستگاه های تصفیه هوا می باشد. دستگاه های تصفیه هوا با استفاده از انواع فیلتر های اولیه، فیلتر آلرژی و فرمالدئید، فیلتر کربن، فیلتر هپا و یون منفی به طور کاملا تخصصی هوای آلوده محیط را تمیز و تصفیه می کند.

دستگاه تصفیه هوای آلماپرایم مدل AP152

دستگاه بخور و رطوبت ساز سرد درما مدل DEM-F600

در داخل دستگاه تمیز می کند. این محصول با فیلترهای مختلف به کار رفته در آن قابلیت های قدرتمندی جهت زدودن گرد و غبار، دود و ذرات آلرژی زا، بوی نامطبوع از محیط را دارند. این محصول با آزاد کردن یون منفی باعث کنترل رشد باکتری ها در محیط می شود و حس سرزندگی و تازگی به محیط می دهد.

• معرفی تجهیزات پزشکی ضروری برای خانه
• زخم مزمن
• همه چیز درباره انواع دستکش های یکبار مصرف
• درباره نوار تست قند خون
• بالا بردن فشار خون در منزل